تحلیلی بر بازنمایی زن در نقاشی معاصر ایران

هدف این مقاله مقایسه ی بازنمایی تصویر زن در نقاشی زنان و مردان معاصر ایران است. این کار با استفاده از الگوی جانشینی در تحلیل نشانه شناختی و ساخت پرسش نامه ی تقابل های معنایی در مقایسه ی نقاشی زنان و مردان انجام می شود. یافته های تحقیق نشان می دهد که تصویر زن در نقاشی مردان دارای نظام نشانه های توصیفی، شمایلی و کلیشه ای از زن آرمانی است، اما نقاشان زن نگاه تبیینی، غیر کلیشه ای و تفسیری به ویژگی ها و شرایط واقعی زنان دارند. در نقاشی مردان اشاره به زنان اشاره ای معنایی، تمثیلی و اسطوره ای است؛ آن ها زن بودن را نشانه نمی روند، بلکه صفات زنانه و معانی ضمنی و ذهنی زن بودن مانند زیبایی و لطافت را به تصویر می کشند. اما در نقاشی زنان، بازنمایی تصویر زن مبتنی بر تجربه ی زنانه است؛ نقاشان زن به دنبال بیان تنگناهای جهان زیست زنان هستند، اما مردان بدون در نظر گرفتن این شرایط، زنان را در فضایی خیالی تصویر می کنند. مطالعه ی آثار نقاشان زن نشان می دهد که آن ها تلاش می کنند قالب های بصری را که مردان از زنان دارند از شکل بیندازند. آن ها در برابر سوژه شدن مقاومت می کنند و با به کارگیری استراتژی های بصریِ تازه در نقاشی، شکاف هایی را در بازتولید ذهنیت مسلط مردانه در فرهنگ به وجود می آورند.